Đối với nhiều người dùng PC, khái niệm CPU bottleneck (nút thắt cổ chai CPU) thường gây ra nỗi sợ hãi không nhỏ. Chỉ cần nghe đến thuật ngữ này, họ đã hình dung ra hiệu suất suy giảm nghiêm trọng, tốc độ khung hình (FPS) thấp lẹt đẹt và khoản đầu tư đắt đỏ vào card đồ họa (GPU) trở nên vô ích. Mặc dù những ảnh hưởng thực sự của một CPU bottleneck không phải lúc nào cũng quá nghiêm trọng, nhưng việc phát hiện sớm là rất quan trọng để bạn có thể tìm cách khắc phục. Bài viết này của congnghetonghop.com sẽ chỉ ra 5 dấu hiệu giúp bạn nhận biết liệu CPU của mình có đang kìm hãm hiệu suất tổng thể của hệ thống hay không.
Linh kiện bên trong một chiếc PC gaming hiện đại với ánh sáng RGB nổi bật
1. PC Trở Nên Ì Ạch Khi Đa Nhiệm
Không còn theo kịp nhu cầu
Một chiếc PC hoạt động chậm chạp có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Có thể là do RAM không đủ cho các nhu cầu thay đổi của bạn, có thể bạn chưa chuyển sang dùng ổ cứng SSD hoặc có thể chính CPU đang là thủ phạm. Nếu hệ thống của bạn đã được trang bị 32GB RAM và một ổ SSD, nhưng bạn vẫn gặp phải tình trạng chậm chạp khi khởi chạy chương trình hoặc chuyển đổi giữa nhiều ứng dụng đang mở, thì rất có thể đã đến lúc bạn cần nâng cấp CPU của mình.
CPU đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối tài nguyên khi bạn chạy nhiều chương trình cùng lúc. Nếu bộ vi xử lý của bạn đã “lão hóa” theo thời gian, nó sẽ khó có thể đáp ứng được yêu cầu của các ứng dụng hiện đại. Những người dùng sở hữu CPU đã 8 năm tuổi có thể đang đối mặt với những vấn đề này. Bạn nên cân nhắc nâng cấp sớm nếu muốn loại bỏ tình trạng hiệu suất ì ạch đang gây khó chịu cho hệ thống của mình.
Màn hình Dell UltraSharp 34 hiển thị nhiều ứng dụng đang chạy, minh họa quá trình đa nhiệm
2. Tốc Độ Sử Dụng GPU Luôn Thấp Một Cách Đáng Ngờ
Có điều gì đó không ổn
Một chỉ số khác mà có thể bạn không thường xuyên theo dõi là mức sử dụng GPU khi chơi game. Thực tế là ít người dùng theo dõi FPS sau vài ngày lắp ráp PC mới. Trừ khi bạn đang ép xung GPU (hoặc CPU) hoặc liên tục tinh chỉnh cài đặt trong game, bạn sẽ không bật màn hình hiển thị FPS, mức sử dụng GPU, CPU và các thông số khác. Tuy nhiên, nếu bạn đã lâu không kiểm tra mức sử dụng GPU trong game, chúng tôi khuyên bạn nên xem xét.
Bạn có thể sử dụng MSI Afterburner để hiển thị mức sử dụng GPU khi chạy nhiều game, ưu tiên các tựa game thuộc nhiều thể loại khác nhau. Hãy theo dõi mức sử dụng GPU: nếu nó thường xuyên duy trì dưới 80–90%, bạn có thể đang gặp vấn đề. Lý tưởng nhất, trên một chiếc PC chơi game, bạn nên có một GPU bottleneck nhẹ, để game bạn đang chơi bị giới hạn bởi GPU, đảm bảo hiệu suất tối đa. Nếu CPU của bạn trở thành yếu tố giới hạn, bạn sẽ thấy điều này dưới dạng mức sử dụng GPU thấp. Và chắc chắn rằng bạn đang mất đi FPS vì CPU đã cũ hoặc thuộc phân khúc phổ thông của mình.
Màn hình hiển thị game Jedi Survivor với giao diện theo dõi hiệu suất MSI Afterburner
3. Giảm Độ Phân Giải Không Giúp Tăng FPS
Vấn đề không nằm ở GPU
Nếu bạn đang cố gắng cải thiện hiệu suất chơi game bằng cách giảm các cài đặt trong game và độ phân giải, đồng thời đổ lỗi cho GPU vì quá yếu, thì có thể bạn đã nhầm. GPU không phải lúc nào cũng là vấn đề; hệ thống của bạn có thể đang bị giới hạn bởi CPU. Lý do việc hạ thấp cài đặt trong game không giúp tăng FPS có thể là do tựa game bạn đang chơi là CPU-bound (phụ thuộc vào CPU), và CPU của bạn quá chậm để cấp dữ liệu cho GPU. Card đồ họa của bạn liên tục phải chờ CPU, bị kìm hãm không thể phát huy hết tiềm năng.
Bạn thậm chí có thể thấy hiệu suất tệ hơn sau khi giảm cài đặt trong game, vì nút thắt cổ chai trở nên nghiêm trọng hơn khi game càng trở nên CPU-bound. Điều này có vẻ phản trực giác, nhưng việc tăng cài đặt đồ họa sẽ buộc GPU làm việc nhiều hơn, chuyển bớt tải khỏi CPU yếu hơn, từ đó cải thiện FPS của bạn. Bạn cũng có thể thử tắt tính năng nâng cấp hình ảnh (upscaling) hoặc tăng độ phân giải ảo thông qua Nvidia Control Panel để buộc game trở thành GPU-bound.
4. Cảm Giác 60 FPS Không Mượt Mà Như Mong Đợi
Vẻ ngoài có thể đánh lừa
Khi nói đến việc theo dõi FPS, nếu bạn thấy bộ đếm hiển thị hơn 60 FPS nhưng lại không “cảm nhận” được game đang chạy mượt mà, thì có thể bạn đã tìm ra manh mối. Lý do bạn không trải nghiệm được sự mượt mà vốn có của việc chơi game ở mức 60+ FPS là vì FPS trung bình không phải là yếu tố duy nhất quyết định trải nghiệm chơi game. Bạn cũng cần có frame time thấp, điều mà bạn có thể thấy trên màn hình dưới dạng 1% low FPS và 0.1% low FPS thấp.
Một CPU yếu hơn có thể là một trong những nguyên nhân gây ra frame time cao. Bạn sẽ nhận thấy điều này dưới dạng hiện tượng giật cục (stuttering), đặc biệt trong các tựa game thế giới mở với nhiều NPC, game chiến thuật và game multiplayer với vô số kẻ thù. Những tựa game này nổi tiếng là phụ thuộc nhiều vào CPU, và sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất nếu CPU của bạn đang gây nút thắt cổ chai cho PC. Mặc dù FPS trung bình trên 60, nhưng độ biến thiên (variance) lại khá cao, và game không bao giờ thực sự tạo cảm giác chạy ở mức 60+ FPS.
5. Mức Sử Dụng CPU Cực Cao Ngay Cả Trong Game Nặng GPU
Đã đến lúc nâng cấp nền tảng
Mức sử dụng CPU là một chỉ số khác có thể cho bạn biết câu chuyện về một CPU bottleneck. Mặc dù mức sử dụng CPU của bạn không phải lúc nào cũng cần thấp, nhưng mức sử dụng CPU cao một cách không cần thiết kết hợp với mức sử dụng GPU thấp thường là dấu hiệu chắc chắn của một CPU bottleneck. Trong các tựa game được biết đến là GPU-bound (phụ thuộc nhiều vào GPU), GPU của bạn được cho là sẽ đảm nhận phần lớn công việc nặng nhọc, và CPU của bạn chỉ nên đóng vai trò hỗ trợ.
Tuy nhiên, nếu CPU của bạn quá yếu so với GPU, nó sẽ phải làm việc gấp đôi và vẫn không thể theo kịp GPU, dẫn đến sự mất cân bằng nghiêm trọng về tài nguyên. Trong tình huống đó, giải pháp đơn giản nhất là nâng cấp lên một CPU hiện đại không còn kìm hãm GPU hoặc phần còn lại của hệ thống. Ngay cả những chip 6 nhân hiện đại như Ryzen 5 7600 hay Ryzen 5 9600X cũng đủ để hỗ trợ các GPU cao cấp. Nếu bạn đang sử dụng một CPU đã 8 đến 10 năm tuổi, thì đã đến lúc bạn nên cân nhắc nâng cấp toàn bộ nền tảng.
Hình ảnh minh họa bộ vi xử lý AMD Ryzen 5 trên nền trong suốtNguồn: AMD
AMD Ryzen 5 7600 mang lại hiệu suất sáu nhân với mức giá phải chăng. Có khả năng tăng tốc lên đến 5.1GHz, con chip 65W này là một gói hiệu năng mạnh mẽ với kiến trúc hiệu quả cho một bản dựng PC ấn tượng.
Nếu bạn đang dùng một CPU cũ, hãy để mắt đến các nút thắt cổ chai
Người dùng vẫn đang trung thành với Core i7-9700K hoặc Ryzen 5 3600 đáng tin cậy của họ có thể không muốn nâng cấp, nhưng những CPU cũ này có thể hạn chế hiệu năng của các GPU hiện đại. Nếu bạn đang ghép nối CPU cũ của mình với phần cứng hiện đại, hoặc ít nhất là có kế hoạch làm như vậy, hãy hiểu rõ những gì bạn đang đối mặt. Nếu CPU bottleneck nghiêm trọng, bạn có thể đang bỏ lỡ rất nhiều hiệu suất, lãng phí số tiền đã chi cho GPU cao cấp. Việc cân bằng giữa CPU và GPU là chìa khóa để giảm thiểu nút thắt cổ chai trong hệ thống của bạn, và đây không phải là một nhiệm vụ khó khăn.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những dấu hiệu CPU bottleneck mà bạn đã gặp phải và cách bạn giải quyết chúng trong phần bình luận bên dưới nhé!
