Năm 2020, khi tự tay xây dựng dàn PC chơi game của mình, tôi đã quyết định chọn bo mạch chủ Asus ROG Strix X570-E. Dù không phải là dòng cao cấp nhất như Crosshair VIII Extreme, nhưng đây rõ ràng là một mainboard thuộc phân khúc cao cấp vào thời điểm đó. Đặc biệt khi có rất nhiều lựa chọn rẻ hơn, bao gồm cả các tùy chọn B550 vốn đã quá đủ cho con chip Ryzen 5900X của tôi. Hồi đó, tôi tin rằng việc chi thêm tiền cho một mainboard “xịn” sẽ mang lại lợi ích lâu dài. Tuy nhiên, sau 5 năm sử dụng, tôi có thể khẳng định rằng điều đó không phải lúc nào cũng đúng.
Đúng là ở một vài khía cạnh, nó tốt hơn các lựa chọn giá rẻ hơn. Chẳng hạn, BIOS của nó sạch sẽ và dễ tổ chức; các VRM hoạt động rất mát mẻ, và bản thân chiếc mainboard này cũng trông cực kỳ bắt mắt khi nằm gọn trong thùng máy Phanteks P500A của tôi. Nhưng chẳng bao lâu sau, tôi bắt đầu nhận ra rằng mình hầu như không tận dụng được những tính năng “cao cấp” mà mình đã trả tiền. Thực tế, một số điểm bán hàng chính lại hóa ra chỉ là những lời quảng cáo hào nhoáng hơn là lợi thế thực tế. Nếu có thể quay ngược thời gian, tôi chắc chắn sẽ vui vẻ tiết kiệm 100 đô la và chọn một bo mạch chủ chỉ tập trung vào những tính năng cốt lõi.
Mainboard MSI MAG X870E Tomahawk Wifi, đại diện cho các bo mạch chủ cao cấp thường bị chi trả quá mức.
1. Bạn không cần quá nhiều làn PCIe
Mainboard B550 đã cung cấp đủ làn PCIe 4.0 cho hầu hết cấu hình
Khi tôi mua mainboard của mình, tiêu chuẩn PCIe 4.0 vẫn còn tương đối mới, nhưng các nhà sản xuất đã bắt đầu phát hành phần cứng để tận dụng nó. Ví dụ, RTX 3090 là một trong những card đồ họa đầu tiên hỗ trợ PCIe 4.0. Ngoài ra còn có rất nhiều SSD PCIe 4.0 có sẵn trên thị trường. Tôi muốn đảm bảo mainboard của mình có đủ làn PCIe 4.0 cho cả GPU và các ổ NVMe. Tuy nhiên, nhìn lại, tôi chưa bao giờ mua một chiếc SSD PCIe 4.0 thứ hai.
Ngay cả một mainboard B550 cũng đã đủ nếu tôi chỉ định cài đặt một GPU và một SSD PCIe 4.0. Cuối cùng, tôi đã chi thêm tiền cho các làn PCIe phụ mà tôi không bao giờ sử dụng trong suốt 5 năm. Tôi đã học được một bài học đắt giá: trừ khi bạn đang chạy nhiều ổ lưu trữ hiệu suất cao, bạn không cần phải quá lo lắng về số lượng làn PCIe. Vì vậy, nếu bạn đang tìm mua một mainboard AM5 mới cho CPU Zen 4 hoặc Zen 5, hãy đảm bảo bạn không chi quá nhiều tiền cho một mainboard X870E trừ khi bạn thực sự cần các làn PCIe 5.0 bổ sung. Một mainboard B650E cũ hơn cũng sẽ hoàn toàn ổn nếu tất cả những gì bạn muốn là tốc độ PCIe 5.0 cho GPU và ổ NVMe chính của mình.
2. VRM quá mạnh là dư thừa đối với đa số người dùng
Hầu hết người dùng không ép xung CPU để tận dụng VRM khủng
Các nhà sản xuất thường rất nhanh chóng khoe khoang về độ “khủng” của các VRM (Voltage Regulator Module) trên các bo mạch chủ cao cấp của họ. Mặc dù điều đó có thể đúng, nhưng người dùng phổ thông sẽ không thấy nó có lợi. Mọi người hiện không ép xung CPU nhiều như cách đây một thập kỷ. Xét cho cùng, hầu hết các CPU hiện đại đã chạy khá nóng ngay từ đầu và chỉ cung cấp rất ít khoảng trống để ép xung. Dù vậy, tôi vẫn nghĩ rằng các VRM được thiết kế quá mạnh sẽ hữu ích nếu tôi quyết định sử dụng tính năng Precision Boost Overdrive của AMD, nhưng tôi nhanh chóng nhận ra rằng điều đó không đủ để đẩy bo mạch chủ đến gần giới hạn của nó.
Ngày nay, tôi thà giảm điện áp (undervolt) cho CPU để giảm nhiệt độ, đạt được hiệu suất bền vững hơn và giảm mức tiêu thụ điện năng. Nhưng vấn đề là, undervolting đặt ít áp lực hơn lên VRM, khiến tất cả các pha cấp điện bổ sung đó trở nên gần như vô nghĩa. Bạn không cần phải lo lắng ngay cả khi bạn có một mainboard B550, B650 hoặc B850 tầm trung. Trừ khi bạn thực sự nghiêm túc về việc ép xung thủ công, bạn sẽ không thấy bất kỳ lợi ích thực tế nào từ việc có một mainboard cao cấp được thiết kế để xử lý nhiều hơn những gì hầu hết người dùng sẽ yêu cầu.
3. Tính năng âm thanh onboard cao cấp ít khi được sử dụng
Tai nghe không dây và loa USB thường bỏ qua chip âm thanh onboard
Một trong nhiều điểm bán hàng của các mainboard đắt tiền là chip âm thanh onboard “cao cấp” của chúng. Chiếc Strix X570-E của tôi, ví dụ, có codec SupremeFX S1220A với hai bộ khuếch đại op-amp để mang lại hiệu suất âm thanh vượt trội. Vào thời điểm đó, tôi nghĩ rằng mình sẽ có được âm thanh rõ ràng hơn và dải động tốt hơn cho dù tôi sử dụng tai nghe hoặc loa nào. Tôi đã không biết rằng mình cần phải sử dụng các cổng âm thanh trên mainboard để thực sự hưởng lợi từ codec âm thanh onboard, điều này đi kèm với những hạn chế riêng.
Hình ảnh cổng cắm âm thanh phía trước của mainboard Asus ROG Strix X570-E Gaming, một tính năng cao cấp ít được sử dụng.
Kể từ khi tôi lắp ráp chiếc PC này, tôi chỉ sử dụng tai nghe chơi game không dây và loa USB, những thiết bị này đều bỏ qua hoàn toàn chip âm thanh onboard. Tất cả chúng đều có DAC (Bộ chuyển đổi tín hiệu số sang analog) và bộ khuếch đại riêng, vì vậy chúng không cần phải dựa vào phần cứng âm thanh của mainboard. Nhìn lại, tôi có thể đã chọn một mainboard rẻ hơn sử dụng codec Realtek cơ bản và không nhận thấy bất kỳ sự khác biệt nào về chất lượng âm thanh. Chip âm thanh onboard cao cấp chỉ dành cho những người đam mê âm thanh (audiophile) với tai nghe hoặc loa analog cao cấp cắm trực tiếp vào jack 3.5mm, nhưng đó không phải là tôi.
Sau 5 năm sử dụng một mainboard cao cấp, tôi đã học được một bài học đắt giá rằng chỉ vì một thứ trông hào nhoáng và được tích hợp nhiều tính năng quảng cáo không có nghĩa là nó đáng giá với số tiền bỏ ra thêm. Tôi có lẽ đã hài lòng không kém với một mainboard X570 hoặc thậm chí là một bo mạch B550 tầm trung với giá phải chăng hơn. Chắc chắn, nó có thể thiếu các chi tiết RGB đẹp mắt mà Strix X570-E có, nhưng tôi đã có thể sử dụng thêm 100 đô la đó để mua RAM nhanh hơn với độ trễ thấp hơn hoặc một bộ tản nhiệt CPU AIO cao cấp. Tôi chắc rằng nhiều bạn có thể đồng cảm với điều này, nhưng nếu bạn chỉ đang xây dựng một PC để chơi game hoặc làm việc, rất có thể bạn sẽ không bao giờ sử dụng hầu hết các tính năng làm tăng chi phí của các mainboard cao cấp.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về việc chọn mainboard cho PC cá nhân!
