Trong những năm gần đây, giá game đã liên tục leo thang, không chỉ ở mức giá cơ bản mà còn ở các phiên bản đắt tiền hơn. Từ mức giá tiêu chuẩn $70, một số tựa game như Mario Kart World và The Outer Worlds 2 đã có giá $80. Đáng chú ý hơn, một số game thậm chí không còn đi kèm đĩa vật lý, hoặc nếu có, nội dung trên đĩa cũng không đầy đủ. Một khía cạnh đáng lo ngại khác của xu hướng này là sự gia tăng của các phiên bản “cao cấp” (Premium Edition) với giá $100. Dù cái tên nghe có vẻ tương tự các phiên bản sưu tầm (Collector’s Edition) truyền thống, nhưng chúng lại hoàn toàn khác biệt. Những điểm khác biệt này cho thấy rõ ràng rằng các phiên bản này chỉ tồn tại để tăng giá bán trung bình của trò chơi mà thôi.
Phiên bản “Premium” Hiện Đại Là Gì? Phân Biệt Với Collector’s Edition
Để hiểu rõ hơn về loại “phiên bản cao cấp” mà chúng ta đang đề cập, cần phải phân biệt chúng với các phiên bản sưu tầm thực sự. Tựa game Doom: The Dark Ages là một ví dụ điển hình, minh họa rõ nét sự khác biệt này. Phiên bản Collector’s Edition của Doom: The Dark Ages có giá $200, đi kèm với tượng vật lý và hộp đựng bằng thép (steelbook), đồng thời bao gồm cả các nội dung số từ phiên bản Premium. Ngược lại, phiên bản Premium của Doom: The Dark Ages, dù có cả bản vật lý và kỹ thuật số, nhưng sự khác biệt duy nhất giữa chúng chỉ là chiếc đĩa. Thay vào đó, số tiền thêm $30 bạn bỏ ra chỉ để nhận được một bộ nhạc nền kỹ thuật số, một cuốn sách nghệ thuật kỹ thuật số, các skin độc quyền và, đây là vấn đề lớn nhất, hai ngày truy cập sớm (early access). Sự khác biệt cốt lõi ở đây là tất cả những gì bạn nhận được thêm cho số tiền đó chỉ là các vật phẩm kỹ thuật số, và đó chính là vấn đề.
Ảnh bìa trò chơi Doom: The Dark Ages, minh họa sự khác biệt giữa phiên bản Collector's và Premium.
“Digital Goodies” và Quyền Truy Cập Sớm: Đắt Đỏ Đến Mức Nào?
Tiếp tục với ví dụ từ Doom: The Dark Ages, và nếu bạn mở bất kỳ cửa hàng game nào, bạn sẽ thấy điều này đúng với rất nhiều tựa game khác, chẳng hạn như Tony Hawk’s Pro Skater 3 + 4 vừa ra mắt. Các “digital goodies” như nhạc nền hay sách nghệ thuật, về lý thuyết nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng trên các hệ máy console, chúng thường được truy cập thông qua một ứng dụng riêng biệt, khiến việc sử dụng trở nên bất tiện. Có thể bạn sẽ muốn nghe nhạc nền của Doom: The Dark Ages, nhưng chắc chắn không phải thông qua một ứng dụng trên Xbox hay PlayStation.
Các bộ skin cũng đã trở nên phổ biến trong các phiên bản này, biến những nội dung mà trước đây có thể mở khóa được thông qua quá trình chơi thành những thứ bị “khóa” sau mức giá cao hơn. Tuy nhiên, phần đáng lên án nhất chính là quyền truy cập sớm. Đây là hình thức “moi tiền” trắng trợn nhất. Chúng được quảng cáo là “truy cập sớm”, ngụ ý một bản phát hành đặc biệt, nhưng thực tế, đó chỉ là việc một công ty phát hành trò chơi sớm hơn vài ngày. Bạn có thể nhận được ưu đãi tốt hơn nếu chờ đợi thêm ba ngày. Vì tất cả những gì bạn nhận được chỉ là trò chơi sớm hơn, bạn thực chất đang trả tiền chỉ để có thể chơi game sớm hơn một chút so với những người khác. Khi ba ngày đó trôi qua, bỗng nhiên phiên bản Premium giá $100 của bạn, vốn không giảm giá, trở nên ít giá trị hơn.
Early Access: FOMO (Sợ Bỏ Lỡ) Hay Lợi Ích Thực Sự?
Quyền truy cập sớm (Early Access) ngày càng trở thành một yếu tố quan trọng trong các phiên bản game cao cấp, và đây cũng là điểm gây tranh cãi nhất. Các nhà phát triển game đã khéo léo biến khoảng thời gian vài ngày này thành một “đặc quyền” mà người chơi phải trả thêm tiền để có được. Mục đích rõ ràng là tạo ra tâm lý FOMO (Fear of Missing Out – sợ bỏ lỡ) trong cộng đồng game thủ. Khi bạn bè, streamer hoặc những người nổi tiếng bắt đầu trải nghiệm game trước ngày phát hành chính thức, bạn có thể cảm thấy áp lực phải chi tiền để không bị “tụt hậu” hay bỏ lỡ những khoảnh khắc đầu tiên của một tựa game được mong đợi.
Tuy nhiên, giá trị thực sự của việc chơi game sớm vài ngày là rất thấp. Trừ khi bạn là một streamer hoặc nhà sáng tạo nội dung cần phải cập nhật xu hướng nhanh nhất, việc chơi game sớm 48 hay 72 giờ không mang lại lợi ích đáng kể cho trải nghiệm cá nhân. Thậm chí, việc chơi game trong giai đoạn early access đôi khi còn đi kèm với rủi ro gặp phải các lỗi game (bug) chưa được vá, hoặc máy chủ không ổn định do lượng người truy cập đột ngột. Khi ngày phát hành chính thức đến, phiên bản game cơ bản sẽ được mở bán cho tất cả mọi người với giá thấp hơn, và những người mua bản premium trước đó sẽ nhận ra giá trị “độc quyền” của mình đã không còn. Điều này khiến cho khoản đầu tư thêm vào early access trở nên lãng phí đối với đa số game thủ.
Chiêu Trò Gộp DLC Chưa Phát Hành Vào Bản Game Ra Mắt
Không phải tất cả các phiên bản “premium” giá $100 đều đi kèm với quyền truy cập sớm, mà thay vào đó, chúng ta lại thấy một cách thức mới để bán các gói Season Pass. Khi Season Pass lần đầu được giới thiệu, đã có một làn sóng phản đối từ cộng đồng game thủ về việc phải trả tiền cho các nội dung tải về (DLC) chưa được phát hành. Một số công ty đã tìm cách lách luật bằng cách chỉ bán DLC thông qua Season Pass, nhưng một phương pháp mới để “lén lút” đưa chúng vào giỏ hàng của người chơi đã xuất hiện thông qua các phiên bản Premium.
Ví dụ, phiên bản kỹ thuật số Borderlands 4 giá $130 đi kèm với rất nhiều skin và vật phẩm tùy chỉnh chỉ có trong các phiên bản đắt tiền hơn, nhưng phiên bản Super Deluxe $130 này còn bao gồm cả Gói Vault Hunter. Gói này hứa hẹn hai DLC hậu phát hành, giới thiệu hai nhân vật mới và các khu vực cốt truyện mới. Điều đó nghe có vẻ ổn, nhưng bạn đang trả tiền cho một DLC mà bạn thậm chí còn chưa biết nội dung của nó sẽ như thế nào, cho một trò chơi mà bạn còn chưa được chơi. Hơn nữa, không có cách nào để biết được gói đó bao gồm bao nhiêu DLC hậu phát hành. Giá đó có thể có vẻ tốt để có tất cả DLC, nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu đó chỉ là hai trong số sáu DLC dự kiến? Khi đó, nó sẽ không còn là một món hời nữa.
Ảnh bìa game Borderlands 4, ví dụ điển hình cho việc gộp DLC chưa phát hành vào các phiên bản cao cấp.
Vẫn Có Những Tia Hy Vọng: Không Phải Hãng Game Nào Cũng “Hút Máu”
Mặc dù có rất nhiều công ty game đã lao vào xu hướng này, với Xbox là một trong những “thủ phạm” chính, nhưng vẫn có những hãng không làm vậy. Điển hình là Nintendo. Dù Nintendo có thể chịu trách nhiệm cho một số game có giá $80, nhưng hãng này gần như không bao giờ tạo ra các phiên bản đặc biệt dưới dạng “premium” chỉ bao gồm nội dung số, cũng như không cung cấp quyền truy cập sớm có trả phí cho các tựa game của mình.
Ảnh bìa game Mario Kart World, minh họa cho việc Nintendo ít phát hành các phiên bản cao cấp.
Mặc dù một số người có thể mong muốn Nintendo tạo ra các phiên bản sưu tầm thực sự cho các tựa game được yêu thích của mình, nhưng nhiều game thủ sẵn lòng chấp nhận sự đánh đổi này để không cảm thấy bị áp lực phải trả thêm $30 chỉ để chơi Donkey Kong Bananza sớm hơn hai ngày.
Một khía cạnh khác của vấn đề này là, đúng vậy, bạn không bắt buộc phải mua các phiên bản cao cấp này. Bạn có thể cảm thấy bị bỏ lỡ nếu thấy mọi người đăng bài về một trò chơi trong thời gian truy cập sớm, nhưng nếu bạn có thể kiên nhẫn chờ đợi, điều đó thực sự không quan trọng. Hơn thế nữa, bạn không chỉ không cần phải mua game ngay khi chúng mới ra mắt, bạn thường có thể tiết kiệm một khoản tiền đáng kể bằng cách chờ đợi vài tháng để có được một đợt giảm giá tốt. Tất nhiên, nếu đó là cách bạn mua game, bạn có lẽ sẽ không bao giờ cảm thấy bị cám dỗ để trả tiền cho ba ngày truy cập sớm.
Tóm Lại: Khi Game Thủ Trả Nhiều Hơn Mà Nhận Lại Ít Hơn
Cuối cùng, điều khiến các phiên bản “premium” chỉ chứa các phần thưởng kỹ thuật số trở nên kém giá trị với mức giá tăng thêm là bởi giá trị mà chúng mang lại quá nhỏ so với chi phí bỏ ra. Điều này đặc biệt đúng với quyền truy cập sớm, và vẫn còn rất nhiều tựa game sẽ ra mắt trong năm nay có những phiên bản này, như The Outer Worlds 2 và Madden 26. Mặc dù tất cả các tựa game này đều quảng cáo “truy cập sớm”, điều quan trọng là phải nhận ra rằng điều đó không thực sự đúng. Thay vào đó, ngày ra mắt thực tế chính là khi quyền truy cập sớm bắt đầu, và ngày phát hành của phiên bản tiêu chuẩn đang bị trì hoãn để “moi” thêm tiền từ bạn.
Ảnh bìa The Outer Worlds 2, một trong những tựa game sắp ra mắt áp dụng mô hình Early Access và phiên bản Premium.
Mặc dù chúng ta không thể mong đợi thực trạng này sẽ biến mất sớm, nhưng hy vọng rằng việc người tiêu dùng không mua các phiên bản này có thể khiến các phiên bản cao cấp kiểu này trở nên ít phổ biến hơn.
Kết luận
Các phiên bản “Premium” và “Deluxe” của game đang dần trở thành một chiến lược kinh doanh khôn khéo của các nhà phát triển, nhằm tối đa hóa doanh thu bằng cách tạo ra cảm giác “đặc quyền” giả tạo và lợi dụng tâm lý sợ bỏ lỡ của game thủ. Từ quyền truy cập sớm không mang lại giá trị thực, đến việc gộp các DLC chưa được công bố, tất cả đều hướng đến mục tiêu khiến người chơi trả nhiều tiền hơn cho những thứ có giá trị không tương xứng.
Là một game thủ thông thái, điều quan trọng là bạn phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định chi thêm tiền cho những phiên bản này. Đừng để tâm lý FOMO chi phối, và hãy nhớ rằng, giá trị thực sự của một trò chơi nằm ở nội dung cốt lõi và trải nghiệm mà nó mang lại, chứ không phải ở việc bạn có được chơi sớm vài ngày hay sở hữu những bộ skin không mấy cần thiết. Hãy là người tiêu dùng thông minh, góp phần định hình một thị trường game công bằng và lành mạnh hơn.
Bạn nghĩ sao về xu hướng “phiên bản game cao cấp” hiện nay? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
