Những người đam mê PC gaming luôn mong muốn đẩy phần cứng của mình đến giới hạn để đạt được hiệu suất tốt nhất khi chơi game. Kể từ khi những chiếc SSD PCIe 5.0 đầu tiên ra mắt thị trường vào đầu năm 2023, chúng đã trở thành chủ đề tranh luận sôi nổi trong cộng đồng xây dựng PC mới. Với các CPU và bo mạch chủ hiện đại từ cả AMD và Intel đều hỗ trợ chuẩn PCIe 5.0, việc trang bị những ổ SSD NVMe tốc độ cao này dường như ngày càng hợp lý.
Các nhà sản xuất tuyên bố SSD PCIe 5.0 nhanh gấp đôi so với các đối thủ PCIe 4.0, nhưng liệu điều đó có thực sự đồng nghĩa với việc bạn sẽ nhận thấy những cải thiện hiệu suất này trong thế giới thực? Với tư cách là một người đã theo đuổi phần cứng PC tiên tiến trong nhiều năm, tôi cho rằng điều đó chưa hẳn đúng. Vậy nên, trước khi bạn vội vàng nâng cấp ổ SSD NVMe hiện có của mình, hãy cùng congnghetonghop.com tìm hiểu những phân tích dưới đây để xem liệu một chiếc SSD PCIe 5.0 có thực sự xứng đáng với số tiền bạn bỏ ra hay không.
SSD Samsung 990 EVO Plus trên adapter card thể hiện kích thước nhỏ gọn của ổ cứng NVMe
1. Chi phí cao cho lợi ích không rõ rệt
Tại sao phải trả nhiều tiền hơn cho hiệu năng bạn không nhận ra?
Đúng vậy, SSD PCIe 5.0 thực sự tự hào với tốc độ truyền tải cực nhanh, lên tới 14.000MB/s, gấp đôi về lý thuyết so với các ổ SSD PCIe 4.0 nhanh nhất. Không nghi ngờ gì nữa, bạn sẽ thấy những con số ấn tượng này trong các bài kiểm tra benchmark. Nhưng vấn đề nằm ở chỗ, nếu chúng không thể chuyển hóa thành hiệu suất thực tế trong hầu hết các tác vụ hàng ngày thì ý nghĩa của chúng là gì? Bạn sẽ khó lòng phân biệt được một ổ SSD PCIe 5.0 với một ổ PCIe 4.0 chất lượng cao, trừ khi bạn thực hiện các công việc chuyên biệt đòi hỏi băng thông cực lớn.
Kết quả benchmark tốc độ đọc ghi của ổ cứng SSD trên Alienware m16 bằng CrystalDiskMark
Ngày nay, bạn có thể mua một ổ SSD PCIe 4.0 dung lượng 1TB với giá khoảng 60-70 USD, nhưng sẽ rất khó để tìm được một ổ SSD PCIe 5.0 dưới 120 USD. Vậy, mục đích của việc trả gấp đôi số tiền cho hiệu suất mà bạn không nhận thấy khi chơi game là gì? Tôi hiểu rằng các nhà sản xuất luôn tính phí cao cho phần cứng tiên tiến, nhưng SSD PCIe 5.0 đã có mặt trên thị trường hơn hai năm. Khi một ổ SSD PCIe 3.0 vẫn chưa trở thành yếu tố gây tắc nghẽn cho một chiếc PC chơi game, thì chưa cần thiết phải chi tiền cho những ổ SSD tốc độ cao này, trừ khi bạn vẫn đang sử dụng một ổ SSD SATA cũ kỹ.
2. Những lo ngại về tản nhiệt
Bạn có thực sự muốn một chiếc SSD chạy nóng hơn?
Những cải thiện đáng kể về tốc độ của SSD PCIe 5.0 không phải là không có cái giá của nó. Chúng tạo ra rất nhiều nhiệt khi hoạt động dưới tải; thậm chí nhiệt độ ở trạng thái không tải cũng cao hơn đáng kể so với SSD PCIe 4.0 (thường trên 50°C). Để kiểm soát nhiệt độ hoạt động, các nhà sản xuất thường phải trang bị những bộ tản nhiệt lớn, một số thậm chí còn có quạt để làm mát chủ động. Đây là một trong những lý do khiến chi phí tăng lên. Hệ thống làm mát chủ động đồng nghĩa với việc tăng thêm tiếng ồn và các bộ phận chuyển động có khả năng hỏng hóc về lâu dài. Cá nhân tôi không muốn phải giải quyết các vấn đề liên quan đến nhiệt độ của CPU và GPU, và việc thêm một ổ SSD tạo ra nhiều nhiệt hơn vào hệ thống chỉ làm mọi thứ trở nên phức tạp hơn.
Bạn có thể mua một ổ SSD PCIe 5.0 không có tản nhiệt với giá rẻ hơn, nhưng điều đó có nghĩa là bạn sẽ phải sử dụng tản nhiệt của bo mạch chủ. Tuy nhiên, tản nhiệt tích hợp này có thể không đủ hiệu quả, trừ khi bạn sở hữu một trong những bo mạch chủ cao cấp như Z890 hoặc X870E. Ngay cả khi bạn mua một ổ SSD PCIe 5.0 đi kèm tản nhiệt chắc chắn, cũng không có gì đảm bảo nó sẽ vừa vặn với bo mạch chủ của bạn. Ví dụ, tôi nhớ đã từng mua ổ SSD PCIe 4.0 Corsair MP600 cho dàn máy chơi game của mình vào năm 2020, nhưng tôi đã phải tháo bỏ tản nhiệt tích hợp của nó và sử dụng tản nhiệt trên bo mạch chủ Asus Strix 570-E vì thiết kế. Nếu không có tản nhiệt đầy đủ, bạn có thể không thể tận hưởng hiệu suất cao nhất của những ổ SSD tốc độ chóng mặt này, vì chúng rất dễ bị giảm hiệu năng do nhiệt (thermal throttling).
3. Game và ứng dụng chưa bắt kịp
SSD PCIe 5.0 vẫn là quá mức cần thiết cho gaming
Chỉ vì SSD PCIe 5.0 nhanh gấp đôi SSD PCIe 4.0 không có nghĩa là game của bạn cũng sẽ tải nhanh gấp đôi. Thực tế, tốc độ tải có thể chỉ nhanh hơn một hoặc hai giây, một con số không đáng để biện minh cho chi phí hay lượng nhiệt tăng thêm. Lý do là vì game và hầu hết các ứng dụng phổ biến hiện nay chưa tận dụng hết băng thông cao hơn của PCIe 5.0. Thậm chí, các nhà phát triển vẫn chưa khai thác tối đa băng thông của SSD PCIe 4.0. Vậy, mục đích của việc nâng cấp lên một ổ SSD nhanh hơn nữa là gì khi phần mềm vẫn đang trong giai đoạn bắt kịp?
Cảnh đua xe trong game hiển thị trên màn hình chơi game ASUS ROG PG32UCDP
Microsoft DirectStorage là một trong những động lực thúc đẩy việc áp dụng SSD PCIe 4.0 trong những năm gần đây. Công nghệ này cải thiện thời gian tải game và truyền tải tài nguyên bằng cách bỏ qua CPU, di chuyển dữ liệu trực tiếp giữa ổ NVMe và GPU. Tuy nhiên, mặc dù đã có sẵn cho các nhà phát triển từ đầu năm 2022, nhưng chỉ một số ít game hỗ trợ nó, như Ratchet and Clank: Rift Apart, Horizon Forbidden West, Marvel’s Spider-Man 2 và EA Sports FC 25. Nếu ổ SSD PCIe 4.0 hiện tại của bạn đã đủ tốt cho DirectStorage, tôi không thấy cần thiết phải vội vàng nâng cấp lên ổ PCIe Gen 5, đặc biệt khi hầu hết các trò chơi còn chưa sử dụng công nghệ này.
SSD PCIe 4.0 vẫn là lựa chọn tối ưu ở hiện tại
SSD PCIe 5.0 cực kỳ nhanh, nhưng lợi thế thực tế của chúng trong các tác vụ điện toán hàng ngày vẫn còn đáng nghi vấn, ít nhất là cho đến thời điểm này. Chúng chạy nóng hơn, tiêu thụ nhiều điện năng hơn và hầu như không cải thiện thời gian tải so với các ổ đĩa PCIe Gen 4, trong khi giá thành lại cao gần gấp đôi. Một số SSD PCIe 5.0 có làm mát chủ động bằng quạt còn đi kèm dây cáp nguồn để quạt hoạt động, khiến việc quản lý cáp trở nên rắc rối hơn. Cho đến khi những ổ đĩa tốc độ cao này giảm giá, mang lại những cải thiện đáng kể trong các tình huống thực tế, cải thiện khả năng tản nhiệt và có sự hỗ trợ phần mềm tốt hơn, SSD PCIe 4.0 sẽ tiếp tục giữ vững vị thế của mình. Ở thời điểm hiện tại, có lẽ việc chờ đợi và xem xét những gì chuẩn PCIe 6.0 sẽ mang lại có vẻ hợp lý hơn.
