Là một người đã say mê công nghệ và tự tay lắp ráp PC từ năm 2007, hành trình trải nghiệm qua các thế hệ vi xử lý từ Pentium III đến Ryzen 7 5700X của tôi không chỉ đầy ắp những bất ngờ thú vị mà còn chứa đựng vô số bài học quý giá. Lần đầu tiên tôi tự build PC bằng tiền túi của mình là vào năm 2017, khi đó tôi đang sống xa nhà và khao khát có một cỗ máy chơi game mạnh mẽ hơn chiếc laptop đại học cũ kỹ. Từ một cấu hình ban đầu còn nhiều hạn chế, tôi đã dần xây dựng được một hệ thống tương đối cao cấp hơn, đúc rút được nhiều kinh nghiệm để tránh những sai lầm khi tự build PC Gaming, đặc biệt là trong việc cân bằng hiệu năng và ngân sách.
Hành trình tự build PC đầu tiên bằng tiền tự kiếm
Áp lực ngân sách eo hẹp và những lựa chọn khó khăn
Trước năm 2016, mọi bộ PC tôi lắp ráp đều nhờ vào sự tài trợ của gia đình. Khi bắt đầu có thu nhập, tôi mới có được sự tự do để lựa chọn linh kiện theo ý mình. Tuy nhiên, sự tự do này lại đi kèm với một quyết định khá bất ngờ: tôi chỉ muốn chi khoảng 850 USD cho các linh kiện cốt lõi, phần lớn là tiền lương một tháng của tôi. Hóa ra, không hề dễ dàng để vung tiền cho mọi thứ mình muốn khi bạn đã hiểu giá trị của đồng tiền kiếm được.
Tôi quyết định chọn Ryzen 5 1600, một bộ vi xử lý khá mới và được đánh giá cao vào thời điểm đó. Tuy nhiên, một trong những sai lầm lớn nhất của tôi là lại quá tiết kiệm khi chọn card đồ họa, chỉ dùng GTX 1050 Ti cấp thấp thay vì GTX 1060 mạnh mẽ hơn. Với một ngân sách eo hẹp, lẽ ra tôi nên chọn một CPU khiêm tốn hơn để dành tiền nâng cấp GPU – thành phần quan trọng nhất đối với PC chơi game. Để tối ưu chi phí, tôi cũng chọn một vỏ case giá rẻ, chỉ một thanh RAM 8GB duy nhất và ổ cứng HDD thay vì SSD.
Dù có một cấu hình chưa thực sự cân xứng (GPU yếu đi kèm CPU mạnh), tôi vẫn rất hài lòng với chiếc PC này trong khoảng hai năm trước khi nâng cấp GTX 1050 Ti lên GTX 1660 Ti. Card đồ họa mới này đủ mạnh để chạy mượt mà trên màn hình 1440p mà tôi sở hữu sau đó. Đến năm 2022, tôi may mắn giành chiến thắng trong một cuộc thi lắp ráp PC, và nhờ đó tôi không phải chi tiền cho dàn máy hiện tại của mình. Tuy nhiên, tôi vẫn phải tuân thủ các điều kiện từ nhà tài trợ WD và Nvidia, nghĩa là tôi không thể thay đổi card RTX 3080 FE và SSD WD Black SN770 mà tôi đã sử dụng trong bài dự thi.
Cấu hình PC gaming hiện đại với màn hình, bàn phím, chuột và tai nghe trên bàn làm việc
Nâng cấp và dàn PC hiện tại: Bài học từ trải nghiệm thực tế
Với ngân sách khoảng 1.000 USD có được từ giải thưởng, tôi đã chọn Ryzen 7 5700X, 32GB RAM RGB 3600MT/s, bộ nguồn EVGA 850W, vỏ case Lancool II Mesh và bộ tản nhiệt nước AIO 240mm. Không cần phải nói, đây là một bước nâng cấp đáng kể so với dàn máy Ryzen 5 1600 và GTX 1660 Ti trước đây. Hiện tại, tôi vẫn chưa có ý định nâng cấp lên nền tảng AM5 hay một GPU mới trong thời gian tới.
Bộ vi xử lý AMD Ryzen 7 5700X cho hiệu năng gaming mạnh mẽ
Khi thẩm mỹ PC không phải là ưu tiên hàng đầu
Dàn PC cũ: Hiệu năng trên hết, vẻ ngoài sau cùng
Khi bạn cố gắng dành phần lớn ngân sách cho CPU và GPU, việc cân bằng giữa hiệu năng và vẻ ngoài của PC thường bị đẩy xuống hàng thứ yếu. Tôi đã cố gắng mua chiếc vỏ case rẻ nhất có thể mà vẫn thuộc các thương hiệu quen thuộc, và cuối cùng chọn Corsair Carbide SPEC IV. Vấn đề là vỏ case này thiếu đi tấm che nguồn (PSU shroud), và lồng ổ cứng nằm lệch một cách kỳ cục, phá hỏng vẻ ngoài tổng thể của bộ máy. Thiết kế của bo mạch chủ B350 cũng không giúp cải thiện tình hình, và việc thiếu đi một chủ đề màu sắc thống nhất khiến chiếc PC này không hề bắt mắt chút nào.
Hầu như không có đèn RGB, không có tản nhiệt aftermarket, và một bộ nguồn non-modular là tất cả những gì kết nối các linh kiện lại với nhau. Vì vậy, khi có cơ hội cấu hình dàn PC hiện tại, tôi đã quyết tâm làm tốt hơn. Tôi cố gắng tạo ra một dàn PC theo chủ đề màu trắng tốt nhất có thể, dù vẫn phải làm việc trong các giới hạn cho phép. Việc chọn một GPU màu trắng là điều không thể, vì tôi phải sử dụng RTX 3080 FE. Một bo mạch chủ và RAM màu trắng cũng khá đắt đỏ, nên tôi đã chọn B550 Aorus Elite AX V2 và G.Skill Trident Z màu đen.
Góc setup PC gaming với bàn di chuột cỡ lớn, bàn phím cơ và tai nghe chất lượng
Nỗ lực cải thiện thẩm mỹ cho dàn PC mới
Ít nhất thì vỏ case và bộ tản nhiệt nước AIO vẫn là màu trắng, vì vậy tôi vẫn có thể tạo ra một dàn PC hai tông màu mà vẫn mang cảm giác chủ đạo là màu trắng mà không vượt quá số tiền thưởng được cấp. Dàn PC hiện tại của tôi vẫn có thể bổ sung thêm một quạt thoát khí phía sau, một số cáp nguồn custom, và có lẽ một vài quạt hút khí phía dưới để tăng thêm đèn RGB, nhưng tôi vẫn khá hài lòng với thiết lập của mình ở thời điểm hiện tại.
Dàn PC gaming tông trắng tinh tế với card đồ họa trắng nổi bật
Những sai lầm đắt giá và bài học kinh nghiệm
Sai lầm trong lựa chọn linh kiện ban đầu
Việc ghép GTX 1050 Ti với Ryzen 5 1600 không phải là sai lầm duy nhất tôi mắc phải với chiếc PC cũ. Sử dụng bộ nguồn 520W đồng nghĩa với việc tôi không có đủ “đệm” để nâng cấp lên một GPU mạnh hơn sau này. Đó cũng là một phần lý do tôi chỉ có thể chọn GTX 1660 Ti hai năm sau đó thay vì mua một chiếc RTX 2060 hoặc mạnh hơn. Ngay cả việc mua 8GB RAM cũng là một lựa chọn sai lầm, vì tôi đã bỏ lỡ lợi ích của kênh đôi (dual-channel) trong vài năm và phải mua thêm một thanh 8GB thứ hai, khiến tổng chi phí cao hơn.
Tôi cũng mua một SSD SATA 250GB một năm sau khi build PC. Nếu tôi chờ đợi thêm một chút, tôi có thể đã mua được một SSD 500GB hoặc 1TB thay thế, tiết kiệm được chi phí của chiếc SSD 250GB vào thời điểm đó. Mỗi sai lầm này, dù giúp tôi tiết kiệm tiền trong ngắn hạn, nhưng lại khiến tôi tốn kém nhiều hơn về lâu dài. Và không phải chiếc PC tiếp theo của tôi hoàn toàn không có những lựa chọn linh kiện chưa tối ưu.
Bài học từ dàn PC hiện tại và tương lai
Tôi đã chọn Ryzen 7 5700X tám nhân chỉ vì tôi có thể, chứ không phải vì đó là lựa chọn tốt nhất cho cấu hình. Lẽ ra, việc chọn Ryzen 5 5600X có thể cho phép tôi chi tiêu nhiều hơn cho bộ tản nhiệt CPU hoặc có thêm một SSD phụ. May mắn thay, sai lầm lần này không quá nghiêm trọng, nên tôi tin rằng mình đã làm tốt hơn. Và khi đến lúc build một chiếc PC mới trong một hoặc hai năm tới, tôi hy vọng đó sẽ là chiếc PC tốt nhất của mình từ trước đến nay.
PC gaming hiệu năng cao với card đồ họa RTX 3080 và CPU Ryzen 7 5700X
Dự đoán cấu hình PC tiếp theo
Dàn PC tiếp theo của tôi còn ít nhất một năm nữa mới được lắp ráp, nhưng tôi rất hào hứng với cấu hình và yếu tố thẩm mỹ mà mình sẽ lựa chọn. Chắc chắn đó sẽ là một dàn máy AM5, trừ khi Intel có bước đột phá thực sự ấn tượng. Đối với card đồ họa, tôi có lẽ sẽ chọn một trong các dòng RTX 50 Super hoặc RTX 60 series, tùy thuộc vào thời điểm tôi quyết định build PC. Tôi đang phân vân nhất về lựa chọn vỏ case – liệu tôi nên chọn một thiết kế “fish tank” hai khoang hay một thứ gì đó độc đáo hơn? Đây là một vấn đề tôi tạm thời gác lại.
Tóm lại, hành trình tự build PC là một quá trình học hỏi không ngừng. Từ những lựa chọn tiết kiệm ban đầu đến những dàn máy cao cấp hơn, bài học quan trọng nhất là cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa ngân sách, hiệu năng, khả năng nâng cấp và cả yếu tố thẩm mỹ. Những sai lầm nhỏ có thể dẫn đến chi phí lớn hơn trong dài hạn. Hãy luôn tìm hiểu kỹ, lập kế hoạch chi tiết và đừng ngại đầu tư thông minh để có được trải nghiệm build PC tối ưu nhất.
Bạn có những kinh nghiệm hay sai lầm nào khi tự build PC không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
